کلیسای بیت‌اللحم در محله جلفای اصفهان

تاریخچه کلیسای بیت‌اللحم

کلیسای بیت‌اللحم در دوره صفویه و پادشاهی شاه‌عباس کبیر، در سال ۱۳۰۶ هجری قمری (۱۶۲۸ میلادی) و به وصیت بازرگان معروف آن دوران به نام خواجه پطرس ولیجانیان بنا شد. آرامگاه خواجه پطرس ولیجانیان و چند تن از اعضای خانواده او نیز در حیاط کلیسا قرار دارد.

برخی به راین عقیده‌اند که علت ساخت کلیسای بیت‌اللحم این بود که خواجه پطرس گفته بود به دلیل ازدحام ورودی کلیسای مریم مقدس و اذیت شدن در آن، تصمیم به ساخت کلیسای جدید گرفت.

روایت دیگر در این زمینه این است که پطرس که تاجری بزرگ بود در هند، جان سپرد و وصیت کرده بود که قلب وی را در جلفا به خاک بسپارند و چنین شد که برای عمل به وصیت وی، این کلیسا در جلفا ساخته شد. تصویر بانی کلیسا بر روی دیوار کلیسا نقش شده و امروزه قابل‌مشاهده است.

معماری کلیسای بیت‌اللحم

پلان این کلیسا از نوع تالارهای گنبددار مستطیل شکل است که در جهت شرقی – غربی قرارگرفته و دارای گنبدی دوجداره با هشت نورگیر در قسمت پایین گنبد است. بنا هیچ‌گونه تزیین خارجی ندارد و ارتفاع آن از سطح زمین ۲۵ و قطر آن ۱۱ متر است. گنبد با چهار قوس به چهار ستون بزرگ متصل به دیوارهای شمالی و جنوبی بنا تکیه کرده است. در سمت غربی کلیسا و در قسمت جلوی ورودی اصلی، ایوانی دو طبقه قرار دارد و در بالای آن ناقوس خانه کلیسا که در سال ۱۸۹۷ میلادی بناشده، قرارگرفته است.

مصالح به‌کاررفته در ساختمان کلیسای بیت‌اللحم، از خشت و آجر تشکیل‌شده‌اند. دیوارهای داخلی کلیسا با گچ پوشانده شده‌اند و روی تمامی آن‌ها نقاشی‌هایی با موضوعاتی برگرفته از کتاب مقدس نقش بسته است. قسمت پایین دیوارها نیز از کاشی‌های لعاب‌دار به رنگ‌های نیلی و آبی که برای تزیین به‌کاررفته‌اند، تشکیل‌شده است.

کلیسا در دو طبقه ساخته‌شده است. طبقه دوم مخصوص بانوان است. در بخش میانی طبقه دوم، تالاری مربع شکل قرار دارد که برگرفته از مدل کلاسیک تالار گنبددار ارمنی است. گنبد کلیسا، گنبدی دوپوش است که با طلاکاری و کتیبه‌هایی با تاریخ‌های مختلف از افرادی خیر که برای کلیسا کار انجام داده‌اند. این گنبد روی چهار ستون مرتفع و قطور که با قوس‌های جناغی به ستون جنبی و مقابل متصل هستند، قرار دارد. ساق گنبد کلیسا هشت پنجره دارد که در فاصله هر دو پنجره طاق‌نماهایی مزین به نقاشی دیده می‌شود. این نقاشی‌ها شامل چهره ۱۲ حواری حضرت مسیح رستاخیز حضرت مسیح علیه‌السلام، حرکت پتروس حواری بر آب است. زیباترین نقاشی کلیسای بیت‌اللحم را تصویر بهشت تشکیل می‌دهد که در قسمت چپ آن، تصویر خواجه پطرس با نمایی از تاج بر سر نقاشی است. در ضلع غربی گنبد، به فاصله‌ای اندک، ناقوس کلیسا بر برجی روی چهارستون مزبور، ۶ ستون سنگی و روی آن‌ها گنبد مخروطی شکل ناقوس و نهایتاً صلیبی روی گنبد جای گرفته است.

در سردر کلیسا کتیبه‌ای با خط ارمنی نوشته شده است. تاریخ بنا در این کتیبه، سال ۱۰۶۳ هجری قمری است. در ذیل کتیبه از حجار آن نام‌برده شده است. در این کتیبه اشاره به تعمیر کلیسای بیت‌اللحم در سال ۱۳۱۶ هجری قمری در زمان مظفرالدین شاه قاجار شده است.

این کلیسا تا به امروز باقی‌مانده و به خوبی از آن مراقبت شده است. آنچه بیش از دیگر بخش‌های کلیسا، توجهات را به سمت خود جلب می‌کند، بخش‌های داخلی، تزیینی و طلاکاری شده کلیسا است که بسیار بر زیبایی داخل کلیسا، مؤثر است. گردشگرانی که به اصفهان سفر می‌کنند، در بازدید از آثار تاریخی دوره صفویه، شاهکارهای معماری این شهر تاریخی و سنتی را به‌وضوح می‌بینند که شکوهی قابل‌تقدیر از تمدن آن عصر را به نمایش می‌گذارد.

مرمت و بازسازی کلیسا

کلیسا در سال ۱۸۵۰ میلادی با خطر تخریب مواجه شد ولی در سال ۱۸۷۰ به‌وسیله هوان جان الیازیان مرمت و بازسازی‌شده و به این ترتیب از ویرانی نجات یافت. برج ناقوس در سال ۱۸۹۷ میلادی در بالای در ورودی باختری کلیسا ساخته شد.

اطلاعات بازدید

اگر قصد دارید از کلیسای بیت‌اللحم اصفهان دیدن فرمایید، اطلاعات زیر را بخوانید:

ساعات بازدید از کلیسای بیت‌اللحم

ساعات بازدید از کلیسای بیت‌اللحم اصفهان همه‌روزه از ساعت ۸:۳۰ صبح الی ۱۸:۳۰ می‌باشد.

شماره تماس کلیسای بیت‌اللحم

شماره تماس مجموعه جهت کسب اطلاعات بیشتر: ۳۶۲۸۰۲۶۴–۰۳۱

بهای بلیط کلیسای بیت‌اللحم

قیمت بلیط بازدید از کلیسای بیت‌اللحم اصفهان به ازای هر فرد ایرانی در ابتدای سال ۱۳۹۹، ۵,۰۰۰ تومان می‌باشد.

ثبت در آثار ملی ایران

کلیسای تاریخی بیت‌اللحم اصفهان، در تاریخ ۱۷ اسفندماه سال ۱۳۸۱ هجری شمسی با شماره ثبت ۷۶۴۳ در ردیف آثار ملی قرار گرفت.

آدرس کلیسای بیت‌اللحم

اصفهان، خیابان توحید، نبش خیابان نظر میانی